Antwoord bij Oefening 5.4

a. Wat zijn de effecten van de endorser van de boodschap, het geslacht en de politieke interesse van de respondent op de houding ten opzichte van Darfur?

Beschrijf en controleer eerst de variabelen. Er lijken geen rare waarden voor te komen die gecorrigeerd moeten worden.
We hebben twee nominale onafhankelijke variabelen (geslacht en endorser) en een ordinale onafhankelijke variabele (politieke interesse). De afhankelijke variabele (houding) is op minstens interval niveau gemeten, dus we moeten een meerwegs-ariantieanalyse uitvoeren.
Dit vereist (sub)groepen van ongeveer gelijke omvang of homogene varianties in de populatie voor de (sub)groepen. Uit de beschrijving van de variabelen is al gebleken dat er meer vrouwen (nvrouwen = 59) zijn dan mannen (nmannen = 36). De groepen zijn dus niet even groot. Dan hebben we een toets op de homogeniteit van de varianties nodig, die we dus bij de variantieanalyse moeten opvragen.

De relevant SPSS output:

Descriptive Statistics
Dependent Variable:belang dat men hecht aan problemen in Darfur
geslacht van de respondent de persoon die oproept tot steun voor Darfur interesse in politiek Mean Std. Deviation N
man Clinton geen interesse 4,5833 1,23322 3
weinig interesse 5,2000 ,77862 5
veel interesse 5,5750 1,20214 10
Total 5,3056 1,10665 18
Clooney geen interesse 4,6429 1,24881 7
weinig interesse 5,0000 ,31623 6
veel interesse 6,0000 ,86603 5
Total 5,1389 1,04044 18
Total geen interesse 4,6250 1,17408 10
weinig interesse 5,0909 ,55083 11
veel interesse 5,7167 1,08918 15
Total 5,2222 1,06197 36
vrouw Clinton geen interesse 4,8750 ,84275 12
weinig interesse 5,7500 ,50000 4
veel interesse 5,8269 1,11048 13
Total 5,4224 1,02666 29
Clooney geen interesse 4,7750 1,12083 10
weinig interesse 5,5000 ,98425 13
veel interesse 5,6071 ,89974 7
Total 5,2833 1,04579 30
Total geen interesse 4,8295 ,95552 22
weinig interesse 5,5588 ,88622 17
veel interesse 5,7500 1,02277 20
Total 5,3517 1,02985 59
Total Clinton geen interesse 4,8167 ,88875 15
weinig interesse 5,4444 ,69347 9
veel interesse 5,7174 1,13143 23
Total 5,3777 1,04761 47
Clooney geen interesse 4,7206 1,13840 17
weinig interesse 5,3421 ,85477 19
veel interesse 5,7708 ,86903 12
Total 5,2292 1,03507 48
Total geen interesse 4,7656 1,01389 32
weinig interesse 5,3750 ,79495 28
veel interesse 5,7357 1,03601 35
Total 5,3026 1,03842 95


Levene's Test of Equality of Error Variancesa
Dependent Variable: belang dat men hecht aan problemen in Darfur
F df1 df2 Sig.
,919 11 83 ,527
Tests the null hypothesis that the error variance of the dependent variable is equal across groups.
a. Design: Intercept + geslacht + endorser + PolInt + geslacht * endorser + geslacht * PolInt + endorser * PolInt + geslacht * endorser * PolInt

Tests of Between-Subjects Effects
Dependent Variable: belang dat men hecht aan problemen in Darfur
Source Type III Sum of Squares df Mean Square F Sig.
Corrected Model 18,883a 11 1,717 1,727 ,081
Intercept 2141,795 1 2141,795 2155,324 ,000
geslacht ,949 1 ,949 ,955 ,331
endorser ,043 1 ,043 ,044 ,835
PolInt 14,554 2 7,277 7,323 ,001
geslacht * endorser ,390 1 ,390 ,392 ,533
geslacht * PolInt 1,172 2 ,586 ,590 ,557
endorser * PolInt ,355 2 ,178 ,179 ,837
geslacht * endorser * PolInt ,347 2 ,174 ,175 ,840
Error 82,479 83 ,994    
Total 2772,563 95      
Corrected Total 101,362 94      
a. R Squared = ,186 (Adjusted R Squared = ,078)

Multiple Comparisons
Dependent Variable: belang dat men hecht aan problemen in Darfur
Bonferroni
(I) interesse in politiek (J) interesse in politiek Mean Difference (I-J) Std. Error Sig. 95% Confidence Interval
Lower Bound Upper Bound
geen interesse weinig interesse -,6094 ,25796 ,062 -1,2397 ,0209
veel interesse -,9701* ,24382 ,000 -1,5658 -,3743
weinig interesse geen interesse ,6094 ,25796 ,062 -,0209 1,2397
veel interesse -,3607 ,25275 ,472 -,9783 ,2569
veel interesse geen interesse ,9701* ,24382 ,000 ,3743 1,5658
weinig interesse ,3607 ,25275 ,472 -,2569 ,9783
Based on observed means.
The error term is Mean Square(Error) = ,994.
*. The mean difference is significant at the ,05 level.

De (sub)groepen hebben geen significant verschillende varianties in de populatie, F (11, 83) = 0,92, p = 0,527. We mogen dus een variantieanalyse uitvoeren, ook al zijn de groepen niet ongeveer even groot.
De sterkte van het significante effect kan eenvoudig met de hand uitgerekend worden op grond van de samenvattende tabel: η2politieke interesse = 14,554 / 101,362 = 0,14.
Alleen de politieke interesse van de respondent blijkt een significant, middelmatig/groot effect te hebben op het belang dat men aan de problemen in Darfur hecht, F (2, 83) = 7,32, p = 0,001, η2 = 0,14. Uit de meervoudige vergelijkingen blijkt dat er alleen een verschil is tussen de respondenten met veel interesse in de politiek (M = 5,74, SD = 1,04) en de respondenten zonder politieke interesse (M = 4,77, SD = 1,01): de respondenten met veel politieke interesse hechten gemiddeld 0,97 meer belang aan de problemen in Darfur dan de respondenten zonder interesse in de politiek, p < 0,001, 95% CI [0,37, 1,57].

NB wanneer je het model anders gespecificeerd hebt, bijvoorbeeld zonder driewegs-interactie, kunnen de getallen iets anders zijn.

b. Wat zijn de effecten van de endorser van de boodschap, het geslacht en de politieke interesse van de respondent op het gedrag ten bevoeve van Darfur?

Controleer eerst de variabele 'gedrag' die bij vraag a nog niet gecontroleerd is. Er lijkt hier geen probleem te zijn.
Voer nu opnieuw de driefactoren-variantieanalyse uit: je hoeft alleen de afhankelijke variabele 'houding' te vervangen door 'gedrag'.
De meest relevante output van SPSS:


Levene's Test of Equality of Error Variancesa
Dependent Variable: bereidheid om iets voor Darfur te doen
F df1 df2 Sig.
1,780 11 83 ,071
Tests the null hypothesis that the error variance of the dependent variable is equal across groups.
a. Design: Intercept + geslacht + endorser + PolInt + geslacht * endorser + geslacht * PolInt + endorser * PolInt + geslacht * endorser * PolInt

Tests of Between-Subjects Effects
Dependent Variable: bereidheid om iets voor Darfur te doen
Source Type III Sum of Squares df Mean Square F Sig.
Corrected Model 64,052a 11 5,823 3,917 ,000
Intercept 1292,046 1 1292,046 869,151 ,000
geslacht 19,324 1 19,324 12,999 ,001
endorser ,013 1 ,013 ,008 ,927
PolInt 36,996 2 18,498 12,443 ,000
geslacht * endorser ,917 1 ,917 ,617 ,434
geslacht * PolInt 11,271 2 5,636 3,791 ,027
endorser * PolInt ,905 2 ,452 ,304 ,738
geslacht * endorser * PolInt ,053 2 ,027 ,018 ,982
Error 123,385 83 1,487    
Total 1905,500 95      
Corrected Total 187,437 94      
a. R Squared = ,342 (Adjusted R Squared = ,254)

Multiple Comparisons
Dependent Variable: bereidheid om iets voor Darfur te doen
Bonferroni
(I) interesse in politiek (J) interesse in politiek Mean Difference (I-J) Std. Error Sig. 95% Confidence Interval
Lower Bound Upper Bound
geen interesse weinig interesse -,3304 ,31551 ,894 -1,1013 ,4406
veel interesse -1,2696* ,29821 ,000 -1,9983 -,5410
weinig interesse geen interesse ,3304 ,31551 ,894 -,4406 1,1013
veel interesse -,9393* ,30914 ,010 -1,6946 -,1839
veel interesse geen interesse 1,2696* ,29821 ,000 ,5410 1,9983
weinig interesse ,9393* ,30914 ,010 ,1839 1,6946
Based on observed means.
The error term is Mean Square(Error) = 1,487.
*. The mean difference is significant at the ,05 level.

De varianties van de subgroepen zijn net niet significant verschillend, F (11, 83) = 1,78, p = 0,071 dus mogen we de variantieanalyse hier gebruiken.
De sterkte van de effecten is weer met de hand uitgerekend.
We vinden nu een significant hoofdeffect voor geslacht, F (1, 83) = 13,00, p = 0,001, η2 = 0,10, en voor politieke interesse, F (2, 83) = 12,44, p < 0,001, η2 = 0,20. Mannen zijn gemiddeld significant minder van plan (M = 3,75, SD = 1,56) om iets voor Darfur te doen dan vrouwen (M = 4,56, SD = 1,23).
Uit de meervoudige vergelijkingen blijkt dat het effect van politieke interesse nu duidelijker is: respondenten met veel politieke interesse zijn meer van plan om iets te doen voor Darfur dan mensen met weinig interesse, Mverschil = 0,94, p = 0,009, 95%CI [0,18, 1,69], en mensen zonder interesse in de politiek, Mverschil = 1,27, p < 0,001 , 95%CI [0,54, 2,00]. Er is geen significant verschil tussen de respondenten met weinig politieke interesse en de respondenten zonder politieke interesse.
Tenslotte is ook het interactie-effect significant tussen politieke interesse en geslacht op de bereidheid iets voor Darfur te doen, F (2, 83) = 3,79, p = 0,027, η2 = 0,06. Uit het lijndiagram blijkt dat er alleen verschil is tussen mannen en vrouwen met weinig of geen politieke interesse: de vrouwen scoren gemiddeld ongeveer 1,5 punt hoger op de schaal van 1 tot 7 dan mannen (zie de 'Descriptives'). Vrouwen en mannen met veel interesse in de politiek scoren gemiddeld juist vrijwel hetzelfde.

NB wanneer het model anders gespecificeerd is, zullen de getallen licht afwijken.

Syntax

*Syntax bij Oefening 5.4.

*Vraag a.
*Beschrijven van de variabelen.
FREQUENCIES VARIABLES=geslacht endorser polint
  /STATISTICS=STDDEV MEAN
  /ORDER=ANALYSIS.
DESCRIPTIVES VARIABLES=houding
  /STATISTICS=MEAN STDDEV MIN MAX.
*Tweewegs-variantieanalyse (zonder 3-weg interactie).
UNIANOVA houding BY geslacht endorser polint
  /METHOD=SSTYPE(3)
  /INTERCEPT=INCLUDE
  /POSTHOC=polint(BONFERRONI)
  /PLOT=PROFILE(endorser*geslacht polint*geslacht polint*endorser)
  /PRINT=HOMOGENEITY DESCRIPTIVE
  /CRITERIA=ALPHA(.05)
  /DESIGN=geslacht endorser PolInt geslacht*endorser geslacht*PolInt endorser*PolInt geslacht*endorser*PolInt.

*Vraag b.
*Beschrijven variabele gedrag.
DESCRIPTIVES VARIABLES=gedrag
  /STATISTICS=MEAN STDDEV MIN MAX.
*Tweewegs-variantieanalyse (zonder 3-weg interactie).
UNIANOVA gedrag BY geslacht endorser polint
  /METHOD=SSTYPE(3)
  /INTERCEPT=INCLUDE
  /POSTHOC=polint(BONFERRONI)
  /EMMEANS = TABLES(geslacht BY polint) COMPARE(geslacht) adj(BONFERRONI)
  /PLOT=PROFILE(endorser*geslacht polint*geslacht polint*endorser)
  /PRINT=HOMOGENEITY DESCRIPTIVE
  /CRITERIA=ALPHA(.05)
   /DESIGN=geslacht endorser PolInt geslacht*endorser geslacht*PolInt endorser*PolInt geslacht*endorser*PolInt.